TÜİK tarafından açıklanan 2024 yılı Hanehalkı Bütçe Araştırması sonuçlarına göre, vatandaşların en büyük gider kalemi konut ve kira oldu. Toplam harcamalar içinde konut ve kiraya ayrılan pay yüzde 26,0 olarak belirlendi. Bu oran, hanehalkı bütçesinin dörtte birinden fazlasının barınma masraflarına gittiğini ortaya koydu. Barınmayı, yüzde 21,6 ile ulaştırma ve yüzde 18,1 ile gıda ve alkolsüz içecekler izledi.

En az pay eğitime ve kültüre

TÜİK verilerine göre 2024’te en az harcama yapılan alanlar ise sigorta ve finansal hizmetler (yüzde 0,7), eğitim (yüzde 1,6) ve eğlence, kültür ile sağlık (yüzde 2,3) oldu. En yüksek gelirli kesim (5. yüzde 20’lik grup), ulaştırmaya yüzde 26,6, kiraya yüzde 22,1 ve gıdaya yüzde 12,8 oranında pay ayırdı. En düşük gelirli kesim ise konut ve kiraya yüzde 33,2, gıdaya yüzde 30,4 ve ulaştırmaya yalnızca yüzde 10,1 oranında harcama yaptı. Bu veriler, dar gelirli hanelerin yaşamlarını sürdürebilmek için öncelikle barınma ve temel gıda ihtiyaçlarına odaklandığını ortaya koydu.

Tek kişilik hanelerde kira yükü daha ağır

Araştırmada hane büyüklüğüne göre harcama farklılıkları da dikkat çekti. Tek kişilik haneler, gelirlerinin yüzde 35,2’sini konut ve kiraya harcadı. 6 ve daha fazla kişilik haneler ise bu kaleme yüzde 22,4 pay ayırabildi. Bu durum, yalnız yaşayan bireylerin konut maliyetlerine daha fazla bütçe ayırdığını gösteriyor.

Sebze ve meyve çöpe gidiyor

Verilere göre gelir düzeyi yükseldikçe gıda israfı da artıyor. En fazla israf edilen ürünler sıralamasında yüzde 40,1 ile taze meyve ve sebzeler başı çekti. Onu yüzde 32 ile ekmek, yüzde 14,3 ile süt ve süt ürünleri takip etti.

TÜİK’in 2024 yılı hanehalkı harcama verileri, toplumun harcama eğilimleri ve ekonomik öncelikleri hakkında önemli ipuçları veriyor. Araştırma, özellikle dar gelirli vatandaşların barınma ve temel ihtiyaçlara ayırmak zorunda kaldığı yüksek oranlarla dikkat çekti.